PREPROTETİK (PROTEZ ÖNCESİ) CERRAHİ

Estetik ve fonksiyonu yerine getirebilecek uygun protezlerin  yapılabilmesi iyi bir yumuşak ve sert doku temeline bağlıdır. Bu yumuşak ve sert dokuların daha uygun hale getirilebilmesi preprotetik cerrahi teknikleri ile olmaktadır.

Sert dokulara yönelik işlemler:

Alveolplasti: Özellikle diş çekimi sonrası meydana gelen ufak kemik kenarı kırıkları veya dişler arasındaki sivri kemik kenarlarının düzeltilmesi ve yumuşak geçişler sağlayarak ileride protezlerin oluşturabileceği vurukları elimine etmek için yapılan operasyonlardır.

Maksiller Tüber Bölgesinin Şekillendirilmesi: Maksiller tüber bölgesi üst çenede 20 yaş dişlerinin oluştuğu en gerideki bölgedir. Bazen bu kemik genişlik veya yükseklik olarak bazen her iki yönde artış gösterir. Genişlik olarak artması protezin giriş yoluna engel teşkil ederek hastada ağrıya ve protezi tam olarak oturtamamaya sebep olur. Yükseklik olarak artarak aşağıda alt çeneye yapılacak protezin diş ve kaide mesafesini azaltması veya tamamen imkansız hale getirmesine sebep olur. Uygulama radyolojik olarak maksiller sinüs ile komşuluğu değerlendirilerek, tüber kemiğinin fazla kısmının çıkartılarak düzeltilmesini içerir.

Eksoztozların  Düzeltilmesi: Genelikle üst çenede damak bölgesinde ve alt çenede dil tarafında görülen kortikal kemiğin lokalize hacmindeki artışlardır. Protezlerin giriş yoluna engel olacağından dolayı çıkarılmaları gereklidir.

Mandibular Sinirin Yerinin Değiştirilmesi: Alt çenede rezorbsiyon denilen kemik erimesi sebebiyle sinirin çıkış yeri olan mental foramen kret tepesinde lokalize olarak protez baskısıyla hastalarda şiddetli ağrılara sebebiyet verebilir. Ayrıca implant yapılması planlanan hastalarda sinir kret tepesine yakın seyrederek implant yapımı için yeterli kemik miktarı yoksa bu tip durumlarda sinir piyezo cerrahi aleti ile dikkatli olarak daha aşağıda çene kemiğinde açılacak yuvaya yerleştirilebilir.

Ogmentasyon: Alt ve üst çenede genişlik, yükseklik veya her ikisinin birden azaldığı durumlarda kemik hacminin artırılması işlemidir. Hastanın kendi vücudundan uygun yerlerden alınan otojen kemiklerle veya yapay kemik greftleri ile artırım işlemi yapılarak protezlerin daha geniş ve yüksek alanlara oturtulması dolayısıyla protezin tutuculuğunun artırılması sağlanır.

Yumuşak dokulara yönelik işlemler:

Vestibüloplasti: Çene kemiklerinde genellikle yaşlanma ile birlikte serbest dişeti kret tepesine doğru yaklaşarak çenelerin yanak ve dudak içindeki en derin noktaları yüzeyelleşerek  kret tepesine yaklaşabilir. Çeşitli faktörler değerlendirilerek vestibüloplasti işlemi ile yapışık diş eti daha derine çekilerek, yapılacak protez kenarları uzatılacak ve daha iyi bir tutuculuk sağlanacaktır.

Mesnetsiz hipermobil doku kaldırılması: Zamanla protezler kret üzerinde iltihabi olmayan hareketli yumuşak doku fazlalığına sebep olabilir. Bu dokunun altında yeterli kemik desteği varsa bu doku cerrahi olarak çıkarılması gereklidir.

Epulis fissuratum eksizyonu: Zamanla kemikteki azalmaya bağlı olarak uyumunu kaybetmiş protezlerin kenarları veya gereğinden uzun yapılan protez kenarları serbest dişetinde, yanak ve dudak iç kısmındaki mukozalarda protez vuruklarına bağlı olarak hiperplastik büyümelere yol açabilir. İlerleyen durumlarda bu büyümeler fibrotik yapıda sertleşerek protez kullanımına engel olur. Tedavisi elektrocerrahi veya bistüri ile çıkarmaktır. oluşan yara yeri duruma göre dikilir veya doku iyileştirici malzemelerle dikişsiz olarak kapatılır.

İltihabi papiller hiperplazi düzeltilmesi: Kötü ağız hijyeni, uzun süre ağızdan çıkarılmayan protezlerin sebep olduğu mantar enfeksiyonları ve uyumsuz protezlerin sebep olduğu bu durum eğer küçükse kendiliğinden geçebilir veya elektrocerrahi ve abrazyon tedavisiyle elimine edilebilir.

Frenektomi: Frenulum üst ve alt çenede yanak, dudak ve dil altından çeneye uzanan bantlardır. Frenulumlar bazen daha yükseklere yapışarak protezlerin stabilitesini bozabilirler. Özellikle üst çene dudak içindeki frenulum ön iki diş arasında lokalize olarak ayrık kalmalarına sebebiyet verebilir. Tedavisinde çeşitli yöntemlerle çıkarılması esas alınır.

Yukarıda anlatılan işlemlerin birçoğu çok basit ve lokal anesteziyle muayenehane ortamında ağrısız ve kısa süre içerisinde yapılabilecek işlemlerdir.